سیستم آبیاری قطره ای یک شیوه نوین آبیاری تحت فشار و حجم کم برای آبیاری باغ، باغچه و زمین های کشاورزی می باشد. در آبیاری قطره ای آب مستقیما توسط قطره چکان ها خاک را مرطوب می کند و به ریشه گیاه می رسد .سیستم آبیاری قطره ای معمولا نسبت به سایر سیستم های آبیاری مانند سطحی و ثقلی یا آبیاری بارانی، آب کمتری را مصرف می کند.این روش در مناطقی که تلفات آب در حین آبیاری زیاد است، می تواند جایگزین مناسبی برای روش های مرسوم نظیر کرتی، نواری، شیاری و جویچه ای باشد.آبیاری قطره ای به سرعت در حال تبدیل شدن به روش استاندارد آبیاری برای بسیاری از باغچه ها، مناظر، گلخانه ها ، باغ های میوه ، محصولات ردیفی و زراعی و باغات است. هر چند این فناوری جدید آبیاری در طول سالها تغییرات چشمگیری داشته است، اما مفاهیم اساسی به طور کلی ثابت مانده اند.
تفاوت میان آبیاری قطره ای و آبیاری با لوله تراوا :
آبیاری با لوله تراوا یا شلنگ خیس کننده:
لوله تراوا یک لوله متخلخل است که شبیه ی شیلنگ باغ است، با این تفاوت که در تمام طول آن آب چکه می کند. شیلنگ های خیس کننده که در سطح خاک شما قرار گرفته اند، آب را به طور پیوسته به گیاهان می رسانند. بیشتر لوله تراوا ها ترکیبی از پلاستیک لاستیک و پلی اتیلن هستند ، اما اکنون برخی از مدل های پلی اورتان بدون BPA در دسترس است.
کدام سیستم آبیاری بهتر است و چه زمانی باید از شلنگ های خیس کننده استفاده کنم؟
لوله تراوا برای باغ های کوچکتر و هم سطح ، روف گاردن و تراس گاردن بهترین عملکرد را دارند. در بیشتر موارد، هزینه راه اندازی آنها ارزان است
لوله های آبیاری قطره ای :
انتخاب لوله جهت استفاده در پروژهای آبیاری قطره ای در واقع ابتدایی ترین و مهمترین بخش از لوله کشی قطره ای در پروژهای آبیاری می باشد .
لوله های اصلی که آب را از ایستگاه پمپاژ به مزرعه می برد.
لوله های نیمه اصلی که آب را از لوله های اصلی گرفته و به لوله های فرعی می رساند.
لوله های فرعی که قطره چکان ها روی آنها نصب است و در سطح باغات و روی زمین قرار دارند.
انتخاب طول مناسب برای لوله آبیاری قطره ای :
برای انتخاب لوله مناسب برای پروژه آبیاری خود، ابتدا باید بدانید که به چه نوع لوله ای نیاز دارید.
صرف نظر از نوع لوله ای که برای پروژه شما انتخاب شده است، دو مورد مهم در انتخاب لوله وجود دارد: طول اجرا و جریان کل. به عنوان مثال، طول لوله مورد نیاز شما چقدر است؟ سیستم شما به چند لیتر در ساعت نیاز دارد؟ برای انتخاب لوله مناسب برای پروژه خود، باید هر دو عامل را در نظر بگیرید.
آبیاری قطره ای و تاثیر آن بر علفهای هرز :
آبیاری قطره ای که در اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ شکل گرفت دارای محبوبیت زیادی است. آبیاری قطره ای، اگر به درستی مدیریت شود بسیار کارآمد است و حداکثر راندمان را دارد. آبیاری قطره ای علاوه بر بهبود راندمان مصرف آب، دارای مزایای متعددی است. از آنجا که این شیوه فقط خاک را در مجاورت خط قطره ای یا قطره چکان مرطوب می کند، تولیدکنندگان قادرند آب را فقط در مناطقی که برای رشد محصول مورد نیاز است، تامین کنند. خاک بین ردیف ها با آب یا کود تأمین نمی شود و باعث کاهش رشد علف های هرز می شود. در مناطق خشک، ترکیب مالچ پلاستیکی و آبیاری قطره ای ممکن است منجر به کنترل قابل قبول علف های هرز بدون استفاده از علف کش شود.
از آنجا که آبیاری قطره ای می تواند مقادیر محدودی آب را به منطقه اطراف ریشه برساند، برای تزریق حشره کش یا قارچ کش به طور ایده آل مناسب است. محدود بودن الگوی خیس شدن و حجم کم آب مورد استفاده برای آبیاری قطره ای به این معنی است که علف های هرز به بیشتر مناطق زراعی نمی رسند. سیستمهای قطره ای اغلب برای آبیاری های مکرر و کم حجم طراحی شده اند. گیاهان آبیاری قطره ای دارای رطوبت مداوم خاک در نزدیکی قطره چکان ها بوده و در نتیجه اثرعلف کش های کاربردی افزایش می یابد. آبیاری قطره ای اغلب همراه با علف کش ها استفاده می شود. بنابراین آبیاری قطره ای به دلیل توانایی مدیریت دقیق و مکان یابی آب در جایی که بیشترین مزیت را برای محصولات دارد، باعث کاهش رشد علف های هرزمی شود.
دلایل گرفتگی قطره چکان ها در آبیاری قطره ای :
گرفتگی قطره چکان ها به دلایل متفاوتی رخ می دهد که کارآیی سیستم آبیاری را کاهش خواهند داد. گرفتگی قطره چکان ها ناشی از عوامل متعدد شیمیایی، فیزیکی، بیولوژیکی و یا ترکیبی از آن ها می باشد. در ادامه این عوامل را جداگانه بررسی می کنیم.
گرفتگی فیزیکی قطره چکان ها
بیشترین گرفتگی قطره چکان ها را موارد فیزیکی در بر می گیرند. ذرات معلقی که در آب های سطحی و زیر زمینی وجود دارند؛ مانند شن، ماسه، ذرات پلاستیکی و… نقش بسزایی را در مسدود شدن قطره چکان ها ایفا می کنند. برای جلوگیری از گرفتگی های فیزیکی می توان از انواع صافی ها و فیلترها ( صافی شنی، سیلیکونی و…) مختلف استفاده نمود و از انسداد لوله ها و قطره چکان ها جلوگیری کرد. انتخاب سیستم فیلتراسیون آبیاری مناسب به جلوگیری از این مورد کمک خواهد کرد.
گرفتگی بیولوژیکی قطره چکان ها
عوامل بیولوژیکی مانند جلبک ها و باکتری ها یکی دیگر از دلایل گرفتگی قطره چکان ها هستند که حدودا ۱۰ درصد از انسداد به سبب وجود آن ها صورت می گیرد.
گرفتگی شیمیایی قطره چکان ها
رسوبات شیمیایی مانند کربنات کلسیم و منیزیم، اکسید ها و سولفید های آهن و منگنز و همچنین کود های شیمیایی از عوامل شیمیایی گرفتگی قطره چکان ها هستند. این ترکیبات که در داخل لوله ها و قطره چکان ها رسوب می کند به مرور زمان سبب گرفتگی قطره چکان ها و کاهش میزان کارآیی آن ها خواهند شد. بی کربنات ها که در اکثر آب های طبیعی یافت می شوند؛ در صورت وجود کلسیم، بی کربنات کلسیم را تشکیل می دهند که یکی از مهمترین دلایل ایجاد رسوب و گرفتگی می باشد.
رفع گرفتگی شیمیایی قطره چکان ها
گرفتگی قطره چکان ها برای کشاورزانی که از سیستم آبیاری قطره ای استفاده می کنند یکی از معضلات اساسی است به خصوص برای افرادی که زمین های آن ها در مناطق کم آب واقع شده است چراکه به دلیل شوری و سختی آب گرفتگی بیشتری را شاهد خواهند بود. گرفتگی های شیمیایی اکثرا در مکان هایی که از منابع آب های زیر زمینی استفاده می کنند مشاهده می شود.
رفع گرفتگی ناشی از رسوبات کربنات کلسیم با اسیدشویی
بیش از 90 درصد گرفتگی های شیمیایی در سیستم های آبیاری معمولا از دو عامل کربنات کلسیم و آهن نشات می گیرد. عواملی همچون تبخیر آب، افزایش دما و PH کربنات کلسیم را ایجاد می کنند که افزایش دما رسوبات ناشی از تشکیل آن را افزایش می دهد. یکی از روش های جلوگیری از انسداد کاهش PH آب با تزریق اسید است. برای خنثی نگه داشتن PH آب می توان به صورت مداوم یا دوره ای به آب اسید سولفوریک، هیدروکلریک اسید یا فسفریک اسید اضافه نمود. قبل از اسیدشویی به آب مشورت با یک متخصص و توجه به نکات زیر ضروری است:
برای جلوگیری از آسیب دیدن ریشه ها مدت زمان تزریق اسید به آب بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه است.
افزایش مدت آبیاری بعد از اسیدشویی برای شست و شویی اسید باقی مانده در خاک
قبل از اسیدشویی نیاز است نوع اتصالات خود را بررسی کنید چرا که لوله و اتصالات آلومینیومی یا آهنی در برابر اسید دچار خوردگی می شوند.
گرفتگی شیمیایی قطره چکان و رفع آن
رفع گرفتگی ناشی از رسوبات آهن
برای جلوگیری از تشکیل رسوبات آهن می توان آب را قبل از ورود به سیستم آبیاری به سمت استخر هدایت کرده و عملیات هوادهی را روی آب انجام دهیم. این کار سبب اکسید شدن آهن موجود در آب شده و باعث می شود اکسید های آهن در داخل استخر رسوب کنند. علاوه بر شیوه هوادهی می توان از روش های شیمیایی همچون اضافه نمودن کلرین به سیستم آبیاری استفاده کرد. ضروری است قبل اضافه کردن کلرین به آب، حتما با یک متخصص مشورت کنید.
اضافه نمودن کلرین به سیستم آبیاری در گرفتگی های بیولوژیکی و ارگانیکی نیز موثر است.
